Vrouwvriendelijke steden zijn veiliger voor iedereen

Een stad voor iedereen? Nog niet.

Stadsontwikkeling is historisch gezien een mannelijk domein. Van ontwerp tot infrastructuur: sportvelden, brede autowegen en anonieme pleinen weerspiegelen vooral mannelijke prioriteiten. De behoeften van vrouwen – zoals sociale veiligheid, overzichtelijke ruimtes en plekken om samen te verblijven – blijven vaak onderbelicht.

“Wat goed is voor vrouwen en kinderen, is uiteindelijk goed voor iedereen,” stelt Ineke Spapé, expert op het gebied van mobiliteit en leefomgeving bij BUas. “Maar zolang we blijven bouwen vanuit een eenzijdig perspectief, missen we kansen om steden veiliger en socialer te maken.”

Sociale veiligheid begint bij het ontwerp

Recente incidenten in het nieuws brengen het thema weer onder de aandacht. Vooral vrouwen voelen zich 's avonds en op afgelegen plekken onveilig. Maar veiligheid is niet alleen een kwestie van meer verlichting of cameratoezicht – het gaat om de basisinrichting van de stad.

Spapé pleit voor het toepassen van ‘feminien functionalisme’: een stedenbouwkundige benadering waarbij de leefwereld van vrouwen en andere kwetsbare groepen centraal staat. Denk aan levendige straten met meerdere functies, woningen die uitkijken op het openbare domein, en ruimten waar voetgangers en fietsers prioriteit krijgen.

Onderwijs speelt sleutelrol in verandering

De oplossing begint niet pas bij het ontwerp, maar al bij de opleidingen, stelt Spapé. “We moeten toekomstige stedenbouwkundigen opleiden met oog voor gender, diversiteit en participatie. Vrouwelijke docenten kunnen daarin het verschil maken als rolmodel.”

Toegepast onderzoek en participatie van vrouwen – bijvoorbeeld jonge meiden die vertellen hoe zij de stad beleven – zijn essentieel. “Zonder deze inzichten blijven we hangen in een verouderd model. We hebben behoefte aan goede voorbeelden die laten zien dat het anders kan én werkt.”